Sağlık Psikolojisi Nedir?

Sağlık psikolojisi, biyoloji, psikoloji, davranış ve sosyal faktörlerin sağlığı ve hastalığı nasıl etkilediğine odaklanan bir uzmanlık alanıdır. Tıbbi psikoloji ve davranışsal tıp dahil olmak üzere diğer terimler bazen sağlık psikolojisi terimiyle birbirinin yerine kullanılır.

Sağlık ve hastalık çok çeşitli faktörlerden etkilenir. Bulaşıcı ve kalıtsal hastalıklar yaygın olmakla birlikte, birçok davranışsal ve psikolojik faktör, genel fiziksel sağlığı ve çeşitli tıbbi durumları etkileyebilir. Sağlık psikolojisi alanı, sağlığı geliştirmenin yanı sıra hastalık ve hastalıkların önlenmesi ve tedavisine odaklanmıştır. Sağlık psikolojisi ayrıca insanların hastalığa nasıl tepki verdiğini, bunlarla nasıl başa çıktığını ve hastalıktan nasıl kurtulduğunu anlamaya odaklanır.

Sağlık psikolojisi alanı, 1970'lerde hızla değişen sağlık hizmeti alanını ele almak için ortaya çıktı. Bugün önde gelen ölüm nedenleri genellikle yaşam tarzıyla bağlantılı kronik hastalıklardır. Sağlık psikolojisi, sağlıktaki bu değişikliklerin ele alınmasına yardımcı olur. Sağlık psikolojisi, hastalık ve ölümün altında yatan davranış kalıplarına bakarak insanların daha iyi ve daha sağlıklı yaşamalarına yardımcı olmayı hedefler.

Sağlık Psikolojisi Diğer Alanlardan Nasıl Ayrılır?

Sağlık psikolojisi, davranışın sağlığı nasıl etkilediğini vurguladığı için, insanların sağlığa ve esenliğe katkıda bulunan davranışları değiştirmelerine yardımcı olmak için iyi bir konumdadır. Örneğin, bu alanda çalışan psikologlar, sigara içmek gibi sağlıksız davranışların nasıl önleneceği konusunda uygulamalı araştırmalar yapabilir ve egzersiz gibi sağlıklı eylemleri teşvik etmenin yeni yollarını arayabilirler.

Örneğin, çoğu insan şeker oranı yüksek bir diyet yapmanın sağlıkları için iyi olmadığını bilmesine rağman olası kısa ve uzun vadeli sonuçlara bakılmaksızın bu tür davranışlarda bulunmaya devam ediyor. Sağlık psikolojisi bu sağlık seçimlerini etkileyen psikolojik faktörleri inceler ve insanları daha iyi sağlık seçimleri yapmaya motive etmenin yollarını araştırır.

Sağlık Psikolojisinde Güncel Konular

Sağlık psikolojisi, risk faktörlerini azaltmak, genel sağlığı iyileştirmek ve hastalıkları azaltmak için bireyler, gruplar ve topluluklarla birlikte çalışır. Aşağıdakileri içeren alanlarda araştırma yapar ve hizmetler sunar:

• Stres azaltma
• Kilo yönetimi
• Sigara bırakma
• Günlük beslenmenin iyileştirilmesi
• Riskli cinsel davranışları azaltmak
• Darülaceze bakımı ve yas danışmanlığı
• Hastalığı önleme
• Hastalığın etkilerini anlama
• İyileştirme kurtarma
• Başa çıkma becerilerini öğretme

Sağlık Psikoloji ve Biyopsikososyal Model

Günümüzde sağlık psikolojisi alanında kullanılan temel yaklaşım biyopsikososyal model olarak bilinmektedir. Bu görüşe göre hastalık ve sağlık, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin bir kombinasyonunun sonucudur.

• Biyolojik faktörler, kalıtsal kişilik özelliklerini ve genetik koşulları içerir.
• Psikolojik faktörler, yaşam tarzını, kişilik özelliklerini ve stres seviyelerini içerir.
• Sosyal faktörler, sosyal destek sistemleri, aile ilişkileri ve kültürel inançlar gibi şeyleri içerir.

Uygulamada Sağlık Psikolojisi

Sağlık psikolojisi hızla büyüyen bir alandır. Artan sayıda insan kendi sağlıklarının kontrolünü ele geçirmeye çalıştıkça, giderek daha fazla insan sağlıkla ilgili bilgi ve kaynakları aramaktadır. Sağlık psikolojisi, insanları kendi sağlıkları ve esenlikleri hakkında eğitmeye odaklanmıştır, bu nedenle bu artan talebi karşılamak için mükemmel bir şekilde uygundurlar.

Birçok sağlık psikoloğu, özellikle önleme alanında çalışır ve insanların sağlık sorunlarını başlamadan önce durdurmalarına yardımcı olmaya odaklanır. Bu, insanların sağlıklı bir kiloda kalmasına, riskli veya sağlıksız davranışlardan kaçınmasına ve stres, depresyon ve kaygıyla mücadele edebilecek olumlu bir bakış açısına sahip olmasına yardımcı olmayı içerebilir.

Sağlık psikolojisi kapsamında bir başka yol da diğer sağlık profesyonellerini eğitmektir. Doktorlar, hemşireler, beslenme uzmanları ve diğer sağlık pratisyenleri, sağlık psikolojisi ile elde edilen bilgileri birleştirerek, psikolojik yaklaşımları hastaları tedavi etme biçimlerine daha iyi dahil edebilirler.

Hayatınızda sağlıklı değişiklikler yapmakta zorlanıyorsanız, hastalığın başlangıcıyla uğraşıyorsanız veya başka tür bir sağlık sorunuyla karşı karşıyaysanız, bir sağlık psikoloğu görmek sizi doğru yola sokmanın bir yoludur. Bu profesyonellerden birine danışarak, hastalığınızla başa çıkmanıza ve sağlık hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış desteğe ve kaynaklara erişebilirsiniz.