Sağlıklı Beslenme Programı Nasıl Olmalıdır?

Sağlık, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) tanımına göre, fiziken, ruhen ve sosyal anlamda tam bir iyilik halidir.

Sağlıklı beslenme programı, büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için beslenme rutininizde besinlerin kullanılmasıdır. Optimal sağlık için yaşamın her evresinde yeterli ve dengeli beslenme büyük öneme sahiptir. Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme programı, sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini arttırmak için vücudun gereksinimi olan temel besin öğelerini yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda almayı sağlar.

İnsanın, sağlıklı büyüme ve gelişmesi, sağlıklı ve zinde olması için beslenme rutininde makro ve mikro öğelerin her birinden günlük belirli miktarlarda yer alması gerekir. Bu öğelerin herhangi biri alınamadığında, gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme ve gelişme engellenir, sağlık bozulur. 

Gereğinden az besin öğesi alındığında yetersiz beslenme oluşurken fazla besin tüketilirse, fazla alınan besin öğeleri vücutta yağ olarak depolanır ve uzun vadede obeziteye ve beraberinde bir çok rahatsızlığa sebep olabilir. Bu duruma dengesiz beslenme denir.

Peki sağlıklı beslenme programı nasıl olmalı?

Her çeşit besinin bileşiminde değişik miktarlarda besin ögeleri bulunur. Besinler tüketildikten sonra sindirim sisteminde besin ögelerine parçalanır ve vücutta öyle kullanılır.

Bugüne kadar sağlıklı beslenme bilimi üzerindeki araştırmalar, insanın büyüme, gelişme ve sağlıklı olarak yaşamını sürdürmesi için 50'den fazla türde besin ögesine gereksinim duyduğunu göstermiştir. 

Sağlıklı beslenme programı, günlük gereksinim duyulan besin ögelerini, temel besin gruplarını yeterli ve dengeli düzeyde karşılar.

Sağlıklı beslenme programında olması gereken besin öğeleri nelerdir?

1. Proteinler

Sağlıklı beslenme programının en önemli besin gruplarından olan bu grupta yer alan besinler:

Sığır, koyun, kümes ve av hayvanları, balıklar; yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek; süt ürünleri sayılabilir.

Et, yumurta ve kurubaklagiller; hücre yenilenmesi, doku onarımı, kan yapımı, sinir ve sindirim sisteminde görev alması açısından mutlaka yer almalıdır. 

2. Karbonhidratlar

Karbonhidratları sağlıklı beslenme programında yer alması gereken bir diğer önemli besin öğesidir.

Bu grupta yer alan besinler:

Tam tahıllar, meyveler, patates, pancar gibi kök sebzeler sayılabilir.

Sağlıklı beslenme programında karbonhidratlar önemli olsa da doğru karbonhidrat seçimi daha da önemlidir. 

Kan şekerini hızlı yükselten yani glisemik indeksi yüksek olan pirinç, şeker, beyaz un ve beyaz un ile yapılan besinlerin tüketimini sınırlamakta fayda vardır. 

Karbonhidrat seçimlerini, bulgur, karabuğday, kinoa gibi kompleks ve besleyici karbonhidratlardan yapmak daha doğru olacaktır. 

3. Yağlar

Sağlıklı beslenme programının önemli bir diğer öğe ise yağlardır 

Yağların en önemli görevleri: hücre yenilenmesi, doygunluk, hastalıklara karşı direnç, sindirim sisteminin düzenli çalışması olarak sayılabilir.

Yağların, sağlıklı beslenme programında çeşitlilik ile tüketilmesini isteriz. Hindistan cevizi yağı, avokado, fındık-ceviz gibi kabuklu kuruyemişler, zeytin ve zeytinyağı sağlıklı beslenme programlarında sıkça yer alan sağlıklı yağlardır.

4. Sebze grubu

Sağlıklı beslenme programında olmazsa olmaz bir diğer grup sebzelerdir. 

Bu grubun en önemli görevi ana vitamin-mineral ve lif kaynağı olmasıdır. 

Sağlıklı beslenme programında büyük önemi olan sebzeler; lif yani posa içeriği ile sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlarken ihtiyacımız olan besin öğelerini de sağlar. 

Sağlıklı Beslenme Programında Nelere Dikkat Etmek Gerekir? 

1. Sağlıklı beslenme programının öncelikle size ve hayat tarzınıza uygun olması gerekir. 

Örneğin; et, tavuk, balık grubu sağlıklı beslenme programında ne kadar önemli olsa da eğer vegan iseniz sizin için böyle bir program uygulamak mümkün olmayacaktır 😊

2. Sağlıklı beslenme programının sürdürülebilir olması gerekir 

Eğer hayatınızın bir döneminde yalnızca kilo vermek veya kilo almak gibi fiziksel hedefler için bir sağlıklı beslenme programı arıyorsanız bu sizin için geçici bir çözüm olacaktır. 

Hayat tarzınıza uygun, sürdürebileceğiniz, öğün saatlerinden seçeneklere kadar hayatınıza yerleştirebileceğiniz bir sağlıklı beslenme programınız olmalı

3. Sağlıklı beslenme programınız size özel olmalı

Her bireyin, ihtiyaçları, rahatsızlıkları, hayat tarzı ve özel durumları farklıdır. Bir arkadaşınızdan veya internetten sizin herhangi bir bilginiz alınmadan hazırlanan bir program “sağlıklı beslenme programı” olsa bile sizin için sağlıklı olmayacaktır. Hatta sağlıklı olmanın ötesinde size zarar bile verebilir. 

Özetlemek gerekirse sağlıklı beslenme programının her besin grubundan dengeli, yeterli ve tüketilmesi mümkün miktarlarda içermesi, sürdürülebilir ve hayat tarzınıza uygun en önemlisi size özel olması son derece önemlidir. 

Size özel sağlıklı beslenme programı ve sağlıklı beslenmeyi alışkanlık haline getirmenize yardımcı olacak motivasyonel, öğretici ve eğlenceli içerikler için uygulamayı hemen indirin, sağlıklı beslenme programınızı oluşturalım 😊